AI wet- en regelgeving

Overzicht wet- en regelgeving AI

Voor de toepassing van AI systemen bestaat nog geen specifieke wet- en regelgeving. Sommige aspecten worden al wel beheerst door bestaande regelgeving:

Fundamentele rechten en vrijheden

Regels voor de bescherming van grondrechten zijn te vinden in de Grondwet en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Daarnaast zijn er veel wetten die specifiek over één of meerdere grondrechten gaan. Zo schrijft de Algemene Verordening Persoonsgegevens (AVG) specifieke regels voor waarmee het recht op privacy wordt gewaarborgd en in de Algemene wet gelijke behandeling wordt het verbod op discriminatie vastgelegd.

Aansprakelijkheid

Als men AI in een product wil gebruiken, dan is het fenomeen productaansprakelijkheid van belang. Zoals toegelicht in dit artikel over aansprakelijkheid voor AI modellen, kan productaansprakelijkheid gebruikt worden als er iets fout gaat met een fysiek product. Ook normale aansprakelijkheid zoals de onrechtmatige daad, wordt in het eerder genoemde artikel toegelicht. Naast algemene vormen van aansprakelijkheid zijn er uiteraard ook specifieke regels, zoals de Wet Medische Hulpmiddelen voor medische hulpmiddelen waarin AI wordt gebruikt.

Consumentenbescherming

Consumenten worden op dit moment beter beschermd bij het kopen van fysieke producten en diensten dan bij het aanschaffen van online 'producten' en diensten, waaronder software. Zoals we al eerder schreven moet de Nederlandse wetgever binnenkort de nieuwe Digitale diensten en producten richtlijn gaan implementeren. Als deze richtlijn in werking is getreden, dan worden consumenten ook bij online diensten zoals een AI-assistent goed beschermd tegen non-conformiteit zoals het niet nakomen van beloftes over wat de AI-assistent allemaal kan. Daarnaast moet Nederland de Verkoop van producten richtlijn ook nog implementeren, waarmee consumenten voor een bepaalde tijd recht hebben op updates die nodig zijn om een product geschikt te houden voor zijn doel.

Intellectueel eigendom

De broncode van een computerprogramma komt voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking, zodra er sprake is van voldoende creatieve keuzes bij het maken van de software. Tot op heden worden AI-modellen behandeld als software, waardoor dit ook geldt voor AI-modellen. In ons artikel over auteursrecht op AI modellen kunt u meer details vinden.

Beveiliging

Er wordt op dit moment nog gedebatteerd over de implementatie van de Europese cyberbeveiligingsverordening. Na de inwerkingtreding zal deze verordening een geharmoniseerd systeem van certificering introduceren waar AI-systemen waarschijnlijk ook aan moeten voldoen.

Speciale AI wetgeving

De Europese Commissie heeft op 21 april 2021 een voorstel gepresenteerd voor de nieuwe AI verordening. Deze verordening heeft als doel toepassingen van AI met hoge risico's te reguleren. Dit voorstel moet nog door het wetgevingsproces en het zal nog wel een paar jaar duren voordat er een AI Verordening zal zijn. We kunnen hier helaas nog geen duidelijkheid over geven. Hier kunt u een los overzicht vinden van het wetgevingsproces van de verordening.

Begeleidende documenten

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft een document gepubliceerd waarin ze haar aanpak voor het toezicht op AI en algoritmes uiteenzet. Aangezien de AP handhaaft op basis van de AVG, kunt u in de bijlage van het document ook een overzicht vinden van de relevante artikelen van de AVG voor het toezicht op AI.

Naast de AP heeft de Autoriteit Consument en Markt (ACM) ook een rol bij het toezicht op AI en algoritmes. De ACM focust zich hierbij niet op de verwerking van persoonsgegevens. Om haar positie tegenover AI te verduidelijken heeft de ACM een leidraad gepubliceerd over mogelijke beïnvloeding van consumenten door AI en ook een Position Paper over hoe ze van plan is om toezicht te houden op algoritmes die de markt beïnvloeden.  

De High Level Expert Group on AI van de EU heeft een ethische richtsnoer voor AI gepubliceerd waarin op basis van 7 principes wordt toegelicht hoe men ethisch AI kan ontwerpen en gebruiken. Naast dit Europese richtsnoer zijn er ook vele lokale instanties en overheden die hun eigen ethische richtlijnen op hebben gesteld.